- ανάσταση
- I
Κατά τη διδασκαλία της Εκκλησίας, η Α. είναι το θεμελιώδες γεγονός κατά το οποίο ο Χριστός με τη σταύρωση και την ταφή κατάργησε το κράτος του θανάτου και χάρισε την αιώνια ζωή στο ανθρώπινο γένος. O Θεάνθρωπος ένωσε τη θεία με την ανθρώπινη φύση. Παρότι ήταν αναμάρτητος, δέχτηκε σαν άνθρωπος τις συνέπειες της αμαρτίας των ανθρώπων. Βασικός καρπός της αμαρτίας είναι o θάνατος, όχι μονάχα ο βιολογικός, αλλά ιδιαίτερα o πνευματικός, δηλαδή η αποξένωση του ανθρώπου από την πηγή της ζωής και της αγάπης, που είναι η Πανάγια Τριάδα. Αυτόν τον θάνατο υπέμεινε o Χριστός με τη σταυρική θυσία σαν άνθρωπος. Όταν όμως βρέθηκε στα βασίλεια του Άδη, συνάντησε τον θάνατο ως Θεός, δηλαδή ως ζωή, που με την παρουσία της εξαφανίζει τη φθορά και τη διάλυση και χορηγεί στην αιχμάλωτη από τον θάνατο ανθρωπότητα και δημιουργία την αφθαρσία και αθανασία. Έτσι, ο Ιησούς Χριστός με την ένδοξη A. ενώνει και πάλι τον άνθρωπο με τον Θεό και με αυτόν τον τρόπο ο άνθρωπος και η κτίση γίνονται μια καινούργια πραγματικότητα, γιατί ζουν μέσα στο φως, στη ζωή και στην αλήθεια του Θεού.Η Α. του Χριστού αποτελεί τη στέρεη βάση της πίστης και της σωτηρίας του ανθρώπου: «Εάν ομολογήσης εν τω στόματί σου Κύριον Ιησούν και πιστεύσης εν τη καρδία σου, ότι ο Θεός αυτόν ήγειρεν εκ νεκρών, σωθήση» (Ρωμ. ι’ 9).Οι αρνητές της πίστης πολέμησαν με σφοδρότητα το γεγονός της Α. Από τις πρώτες ακόμα ημέρες, οι αρχιερείς και οι γραμματείς δωροδόκησαν τους στρατιώτες να πουν ψέματα ότι οι μαθητές του Ιησού «νυκτός ελθόντες έκλεψαν αυτόν ημών κοιμωμένων» (Ματθ.κη’ 13). O Απόστολος Παύλος αντιτάσσει σε όλα τα αρνητικά επιχειρήματα την πραγματικότητα της καινής ζωής, που είναι η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη και που τα χαρίζει η Α. του Χριστού: «Eι δε Χριστός ουκ εγήγερται, κενόν δρα το κήρυγμα ημών, κενή δε και η πίστις υμών... Νυνί δε Χριστός εγήγερται εκ νεκρών, απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο...» (A’ Κορ.ιε’ 14.20).Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, η Α. του Χριστού γιορτάζεται με έξαρση, ενθουσιασμό, μεγαλοπρέπεια και ευφροσύνη, γιατί o Χριστός μετέφερε τον άνθρωπο από τον θάνατο στη ζωή, από τη γη στον ουρανό. Η νυχτερινή πασχαλιάτικη Θεία Λειτουργία δείχνει τον αναστάσιμο χαρακτήρα της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Όλα έχουν γεμίσει από φως, γιατί γιορτάζονται η νέκρωση του θανάτου, η καθαίρεση του Άδη, η απαρχή της αιώνιας ζωής. Η χαρμόσυνη πασχαλινή ατμόσφαιρα διαλύει τα σκοτάδια του μίσους και του χωρισμού και προσφέρει σε όλους, ακόμα και στους εχθρούς, τη συμφιλίωση και τη συγχώρεση της A. O χαιρετισμός μεταξύ των χριστιανών για σαράντα ημέρες μετά το Πάσχα είναι Χριστός Ανέστη, με την ανταπάντηση Αληθώς Ανέστη, έκφραση συμμετοχής του ανθρώπου στην Α. του Χριστού, δηλαδή στην καινούργια και μεταμορφωμένη ζωή της θεϊκής δόξας και λαμπρότητας.Στο όνομα της Α. τιμάται ένα από τα λαμπρότερα χριστιανικά μνημεία της Ιερουσαλήμ, των αρχών του 4ου αι. Χτίστηκε στα χρόνια 326-336 από τον Μέγα Κωνσταντίνο, στη θέση όπου κατά την παράδοση η μητέρα του βρήκε τον Τίμιο Σταυρό. To 614 o ναός καταστράφηκε από τους Πέρσες, ανακαινίστηκε όμως το 626. To 934 κάηκε από τους Σαρακηνούς και λίγο αργότερα ανακαινίστηκε και πάλι. To 969 πυρπολήθηκε από τους μουσουλμάνους. Το 1010 καταστράφηκε πάλι από τους Σαρακηνούς και το 1808 καταστράφηκε και πάλι από πυρκαγιά. Καταστροφές γνώρισε επίσης το 1834 και το 1836. Ο σημερινός ναός είναι του 1810 και ο τρούλος του 1868. Υπάρχουν τρία παρεκκλήσια και τα θεμέλια μεσαιωνικού πύργου. Μία σειρά από παρεκκλήσια υπάρχουν στο προαύλιο και το όλο συγκρότημα έχει αλλάξει τόσο πολύ ώστε είναι αδύνατον να φανταστούμε πώς ήταν στα χρόνια της ακμής του, δηλαδή τον 12o αι.
Η «Ανάσταση του Χριστού», έργο του Χανς Μούλτσερ (15ος αι.). Στο έργο αυτό ο Χριστός παρουσιάζεται με τρόπο εξαιρετικά ρεαλιστικό, το πρόσωπό του έχει ανθρώπινη έκφραση και η στάση του δεν εκφράζει τίποτα το θριαμβευτικό.
IIΗ «Ανάσταση», τοιχογραφία στο Πρωτάτο.
Ορεινός οικισμός (υψόμ. 840 μ., 120 κάτ.) στην πρώην επαρχία Καλαβρύτων του νομού Αχαΐας. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Αροανίας.* * *η (Α ἀνάστασις)έγερση του νεκρού, επάνοδος στη ζωήνεοελλ.(ως κύριο όνομα) η εορτή του Πάσχααρχ.1. μετατόπιση, απομάκρυνση2. ίδρυση, ανέγερση3. αναστάτωση, καταστροφή.[ΕΤΥΜΟΛ. < ανίστημι.ΠΑΡ. μσν.-νεοελλ. αναστάσιμος].
Dictionary of Greek. 2013.